Medische aansprakelijkheid en medische fout
Medische aansprakelijkheid en medische fout
"De medische aansprakelijkheid beperkt zich niet tot de doorsnee medische beroepen, doch is tevens van toepassing op paramedische beroepen evenals in de schoonheidssector."
Er is sprake van medische aansprakelijkheid indien een benadeelde schade lijdt t.g.v. een misgelopen medische behandeling door de fout van de zorgverlener.
Het beoordelingskader is verschillend naargelang de aard van de relatie tussen de patiënt en de zorgverlener. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen:
- Een contractuele relatie, m.n. er wordt een concrete behandeling (via overeenkomst) afgesproken tussen beiden;
- Een buitencontractuele relatie, m.n. als er geen overeenkomst werd afgesloten vb. gedwongen opname, wettelijke verplichte behandelingen (lees: vaccinatie), bewusteloze patiënt wordt opgehaald door een ambulance etc.
Een contractuele relatie
Bij een contractuele relatie zal een onderscheid moeten worden gemaakt tussen de soort verbintenis die aan de grondslag van de overeenkomst ligt, nl. een inspannings- dan wel een resultaatsverbintenis.
Doorgaans worden verbintenissen door zorgverleners evenals door ziekenhuizen gekwalificeerd als inspanningsverbintenissen. Dit wil zeggen dat de betrokken zorgverlener alle middelen zal moeten aanwenden om zijn verbintenis te vervullen, doch er niet toe gehouden is een welbepaald resultaat te bereiken. M.a.w. moet de zorgverlener al het nodige doen om een gezondheidstoestand vast te stellen resp. de genezing of verbetering van de gezondheidstoestand na te streven. De benadeelde zal moeten aantonen dat de zorgverlener onvoldoende inspanningen heeft geleverd.
In uitzonderlijke gevallen zal er sprake zijn van een resultaatsverbintenis. Dit wil zeggen dat de betrokken zorgverlener er toe gehouden is een bepaald resultaat te bekomen. Bij een resultaatverbintenis is het voldoende om aan te tonen dat het welbepaalde resultaat niet werd bekomen.
In het medisch aansprakelijkheidsrecht kunnen enkele soorten resultaatverbintenissen worden onderscheiden:
- Een wettelijk gebod of verbod: vb. garantie dat zorgverstrekker het beroepsgeheim niet zal schenden;
- Het bekomen van een welbepaald resultaat bij een uitdrukkelijke overeenkomst tussen de zorgverlener en de patiënt:
- Het aan te wenden middel: vb. bevalling d.m.v. een keizersnede
- Of het te bereiken resultaat: vb. sterilisatie
- Het correct uitvoeren van veelvoorkomende behandelingen (weinig risico’s) vb. uittrekken van een tand, de besnijdenis? van een jongen etc.
- Het niet achterlaten van ontoelaatbare voorwerpen in het lichaam vb. naalden, scharen, kompressen
- Het naleven van technische normen die gelden in het ziekenhuis.
Een buitencontractuele relatie
Bij een buitencontractuele relatie geldt de foutaansprakelijkheid (artikel 1382 B.W.). Bij een buitencontractueel medisch aansprakelijkheidsvraagstuk dient er steeds sprake te zijn van drie bestanddelen:
- Een fout;
- Schade;
- Een causaal verband tussen de fout en de schade.
Om uit te maken of er al dan niet sprake is van een medische fout zal eveneens toepassing dienen te worden gemaakt van de zorgvuldigheidsnorm.
Er dient hiervoor een vergelijking te worden gemaakt tussen de gestelde handeling én de handeling van een normale, zorgvuldige en omzichtige zorgverlener (van dezelfde categorie), geplaatst in dezelfde omstandigheden. Indien de zorgvuldige zorgverlener deze tekortkoming niet zou hebben begaan, is er sprake van een medische fout.
De medische aansprakelijkheid beperkt zich niet tot de standaard of doorsnee medische beroepen (zorgkundigen, verpleegkundigen, artsen etc.), doch is tevens van toepassing op de paramedische beroepen (diëtisten, ergotherapeuten, logopedisten etc.), evenals in de schoonheidssector.